Een Poppenhuis:
Barbie Anders Bekeken

door Alison Gates

vertaald door Silvy Codde 

Mei 2002

 

"Er zijn 3 miljard vrouwen die er niet uitzien zoals
supermodellen en slechts 8 die er wel zo uitzien"
Ruby (die natuurlijk staat voor "de Rubensiaanse vormen" )
maakt deel uit van een reclamecampagne voor The Body Shop.

 

Ruth Handler, de vrouw die aan de wieg stond van de Barbiepop, is vorige week overleden.  Wanneer je de woorden "Barbie Doll" intypt in Google, krijg je meer dan 206.000 resultaten.  Volgens mij is dit het beste bewijs: Barbie is het populairste meisje van de school. Ooit speelde ik urenlang met mijn Barbiepoppen, en wanneer ik er nu over nadenk, vind ik niet dat het zo schadelijk was als sommige andere feministes ons willen doen geloven. Als realistisch kind heb ik nooit verwacht dat ik zoals Barbie zou zijn wanneer ik volwassen zou zijn, en kijk nu, zo ben ik ook helemaal niet. Ik ben altijd geïntrigeerd geweest door beweringen dat Barbie een meisje ertoe kon aanzetten om het even wat te doen of te denken, aangezien het meisje met Barbie steeds zelf de touwtjes in handen heeft. Ze kwam op het toneel in 1959 als "tienermodel" en kreeg vervolgens een eindeloze lijst van andere, nog respectabeler carrières, hoewel, tot mijn grote ergernis, niet MIJN carrière. Al bij al vind ik dat er veel te zeggen is voor deze vaak belasterde, maar oneindig geliefde 30 cm grote onbeweeglijke dynamo.

Onbeweeglijke dynamo. Oxymorons passen goed bij Barbie, aangezien haar wereld vol zit met paradoxen. Ze is een pop voor kleine meisjes, maar volwassen mannen hebben duizenden Barbies en Mevrouw Handler beweerde de pop gebaseerd te hebben op een sexy Duitse die ze opgepikt had tijdens een vakantie in Zwitserland. Niemand wilde echt dat Mevrouw Handler van dit kleine exotische danseresje een speeltje maakte voor hun dochters, maar toch deed ze het, en creëerde daarmee misschien de eerste controverse in het leven van dit erg controversiële personage. Barbie heeft geen tepels, geen kut, en haar mond gaat niet open, behalve om te glimlachen doorheen een perfecte set tanden, maar toch wordt ze aanzien als een dom blondje.

Misschien komt dat doordat ze geen platte schoenen kan dragen. Ondanks haar hoge hielen heeft ze de top bereikt op verschillende vlakken, miraculeus genoeg zonder naar school te gaan. Als je je best doet niet naar Barbie's voeten te kijken, zou ze het ultieme symbool van vrijheid voor vrouwen kunnen zijn. Ze draagt nooit een beha, ze bestuurt haar eigen wagen, bezit verschillende huizen (waaronder ten minste één met een zwembad) en verdient zelf haar loon. Ze doet wat ze wil, of liever, wat belangrijker is, ze doet wat het meisje wil dat ze doet. Ze is duidelijk een loyale en goede vriendin, nichtje, en zus. Toegegeven, ze is wel een beetje materialistisch, maar ze heeft geen actieve relatie met haar ouders en haar consumptiedrang kan een façade zijn voor een of ander elementair verlies… en ze is toch wel een beetje een streber. Tegenwoordig weet iedereen wel dat ze astronaut geweest is, verpleegster en verschillende soorten dokters, zowel vliegtuigpiloot als stewardess, dat ze alle sporten speelt, honden uitlaat en mensen beter kan entertainen dan Martha Steward. Het is niet bekend dat ze gestudeerd heeft, waaruit blijkt dat ze een student van het leven is, maar toch vertoont ze geen spoor van het grimmige laagje ervaring die je opdoet op straat.

Negatieve stereotypes over vrouwen duiken ook meestal op wanneer we het hebben over Barbie in geleerde kringen, maar als professor aan de universiteit met voornamelijk vrouwelijke studenten in mijn colleges, vraag ik me toch af of het niet beter zou zijn als meer meisjes zoals Barbie zouden zijn. Met andere woorden, vrouwen die iets bereiken in hun leven maar nooit trouwen. Een studente van mij plant haar bruiloft. Al haar vrouwelijke medestudenten kijken jaloers toe wanneer ze foto's bovenhaalt van Mattel-achtige hedendaagse mode voor bruidsmeisjes en bruiden. De jaloezie heerst niet alleen bij diegenen die zich nog moeten verloven, maar is ook duidelijk merkbaar bij de vrouwen in de klas die al getrouwd zijn. Barbie zou het niet beter kunnen zeggen: bruiloften zijn leuk, het huwelijk betekent het einde van het spel.

Barbie is steeds de bruid, maar ze is nog nooit iemands vrouw geweest. Natuurlijk kan je zeggen dat Ken steeds de bruidegom is, maar eigenlijk zijn ze nooit getrouwd, en ondanks het feit dat ze ontelbare keren naar het altaar gebracht is, is Barbie nooit uit een oude of nieuwe verpakking gekomen als iemands vrouw. Ze is steeds een alleenstaand meisje. Wat Barbie ook doet, ze doet het als een onafhankelijk persoon, tenzij het een avondje uit is met de vriendinnen. Barbie heeft veel vriendinnen, ongeacht of er ooit een Studentenvereniging Barbie of een Vrouwenstudies Barbie geweest is. Ze is lid van een multiculturele gemeenschap van "opzichtig geklede" vrouwen waarin er één man toegelaten wordt per huidskleur. Kijk maar wie er in het Droomhuis zit: negen vrouwelijke poppen en een Ken.  En wat doet Ken?  Hij springt even binnen om zijn afspraakje op te pikken. Een paar minuten later kan hij terug zijn onder een andere naam als hij een andere pop moet meenemen voor een van die romantische avondjes waar ze altijd op gekleed is. Hij leeft daar niet. Hij slaapt daar niet. Barbie’s bed is steeds een dubbel bed indien gemaakt door Mattel, maar zelfs indien we het vervingen door een encyclopedie, dan was het niet opdat Barbie met haar liefhebbende echtgenoot in bed kon duiken en plastic baby's maken. U hebt het misschien al gemerkt, er zijn geen extra slaapkamers in het Droomhuis, en er is zeker en vast geen kinderkamer.

Ligt de schuld hiervoor bij haar familie of haar herkomst? Misschien wel: Tijdens een uitstapje merkte ik onlangs dat een van Barbie's ouders blijkbaar nog steeds kinderen krijgt, ondanks het feit dat haar beroemdste dochter al ouder dan 40 is. In de biologisch incorrecte wereld van Barbie zou ik nog kunnen concluderen dat haar moeder zich nog steeds voortplant, maar er zijn tekenen dat er hier een man achter zit. Dus schuif ik de schuld in de schoenen van de afwezige vader. Om de zoveel jaar wordt Barbie's "kleine zus" geïntroduceerd. Nu kennen we allemaal de eeuwige puber Skipper die al enkele decennia meegaat (de productie van haar opgroeiende evenbeeld, "Groeiende Skipper", werd al eind jaren '70 stopgezet), maar wie zijn nu precies die baby-achtige popjes die we tegenwoordig vacuüm verpakt terugvinden bij hun alomtegenwoordige zus? Mijn persoonlijke theorie is dat Barbie's vader een vrouwenloper is, waardoor zijn dochter geen eigen gezinnetje durft te stichten. Zij heeft een soort bindingsangst. Dus spendeert ze al haar moederlijke energie in haar bijbaantjes als honden uitlaten, babysitten en paarden trainen, en nestelt ze zich in haar landhuis, dat ze decoreert in kleuren waar enkel een meisje van kan houden.

Volgens mij zijn de meeste Barbies seksueel actief, hoewel vooral degene die het huishouden delen met GI Joe. En niet alleen omdat GI Joe veel sexier is dan Ken, maar omdat vele verschrikkelijke broertjes (die met de Joes spelen) Barbie graag verleiden, vooral wanneer ze al naakt is. Misschien ligt hier de ware oorzaak van haar slechte reputatie.  Barbie is toch wel een groot deel van de tijd naakt, voor een meisje dat zo'n befaamde kledijliefhebster is. En ze is toch nogal sexy, zelfs voor mensen die wel beter zouden moeten weten. Mijn vriend Patrick vertelde me ooit dat hij zijn eerste seksuele ervaring had met een naakte Barbiepop. Hij beweert dat hij toen bij de buren was, en jong als hij was, raakte hij Barbie's borsten aan en kreeg zijn eerste stijve. Ik heb al genoeg ervaring met kleine jongetjes om te weten dat dit waarschijnlijk niet de eerste keer was dat Pat een stijve had, maar het kan goed zijn dat dit de eerste was die hij zich herinnert, en dus waarschijnlijk een van de meest memorabele in zijn leven. Hij vertelde me dit tijdens het feestje voor mijn vriendin Katie's 26^ste verjaardag. Ze had net de kaarsjes uitgeblazen van een taart in de vorm van Barbie in haar prinsessenoutfit, en hij had net een onbewaakte fles tequila ontdenkt boven op de ijskast. Terwijl hij een teug van de fles nam en een stukje cake at merkte ik op dat Patrick, hoewel ooit verleid door Barbie, nu uitgaat met vrouwen die sterkte gelijkenissen vertonen met de vrouw van de poppenreeks die in de jaren '70 gekend waren als het "Sunshine" gezinnetje. Barbie kan echt niet zo compleet gezond zijn, wat waarschijnlijk de reden is dat Pepsi merkte hoe simpel het zou zijn om Britney Spears in het evenbeeld van Barbie om te toveren.

Zelfs in een "Sunshine" wereld kan een pop het slachtoffer worden van vele kleine aanvallen, en Barbie heeft de neiging in de verkeerde handen, of monden, te vallen. De waarde van een oude Barbiepop wordt bepaald door het feit of ze al dan niet te lijden gehad heeft onder "bijtsporen en speldenprikken" en of haar haren al dan niet afgeknipt zijn. Ik weet dat onze dierbare hond Alfie vaak op Barbies kauwde, een blonde "Twist & Turn" (of "TNT" zoals ze genoemd worden op websites) van mijn zus Shelley was zo verminkt dat we haar jarenlang laarzen aantrokken om te verbergen dat ze een hele voet ontbrak, en dat onmiskenbaar geknaagd was aan haar onderbeen. Zo was er een donkerharige Skipper, oorspronkelijk van mijn zus Julie, die nooit een badpak droeg nadat Alfie haar rechterheup opgegeten had. Voor niet-ingewijden zouden de speldenprikken raar kunnen lijken. Er was geen voodoo mee gemoeid, maar het is een feit dat een kopspeldje of een kopspijkertje ideaal is als oorring voor een pop die steeds de juiste accessoires draagt. Op een bepaald moment begon Mattel Barbie te voorzien van nepdiamanten oorringetjes, maar ik ben er zeker van dat dit bepaalde eigenaars niet afschrikte om de fabrieksmodellen te verwijderen en ze te vervangen door iets minder opzichtigs. Buiten Martha Stewart zijn er gewoon niet zoveel mensen die bij K-Mart winkelen die diamanten dragen terwijl ze in de tuin werken, en omwille van haar persoonlijke "stijl" vermoed ik dat Barbie uit de hogere middenklasse komt. Zelfs haar favoriete haute couture kleding komt van Bob Mackie. Eén ding is zeker: ze is op en top een glamourkoningin. 

Op politiek vlak lijkt deze blondste Amerikaan opgeëist door Rechts. Bij de foto die ik vond van President 2000 Barbie stond was de volgende tekst: “Deze Barbie was een groot succes tijdens de GOP Nationale Conventie.” Wel, ze is oud genoeg om zich kandidaat te stellen om president van de VS te worden, en ze is zeker en vast in staat het geld voor de verkiezingscampagne te vergaren, maar aangezien President 2000 Barbie verdomd veel weg heeft van een jongere versie van Hillary Rodham Clinton ben ik er niet zo zeker van dat ze de Republikeinse stemmen zal krijgen, zelfs al hebben we het over een partij die regelmatig leeghoofden steunt. Bovendien houdt Barbie van dieren, rijdt ze met een auto op alternatieve energiebronnen en net zoals Jackie O en Marilyn Monroe heeft Andy Warhol een portret van haar gemaakt. Zelfs al zou ze geen democraat zijn, toch komt ze in kringen die ik nogal alternatief zou noemen voor een Republikein. Hierbij komt nog dat ze een rockster en een prinses geweest is, wat haar nogal een controversiële kandidaat maakt. Maar niemand kan beweren dat ze geen patriot is. Ze heeft haar legerdienst gedaan in alle afdelingen van de nationale strijdmacht, en is zelfs verkocht gekleed als George Washington (wat om een bepaalde reden mijn zus Shelley echt van streek maakte, die toegeeft dat ze haar dochters' Barbiepoppen regelmatig op de bodem van de speelgoedkist verstopt om hen te behoeden voor wat zij vrouwelijke stereotypes noemt. De zoveelste paradox van Barbie).

De identiteitskwestie is het centrale probleem om het antwoord op onze vraag te vinden. Barbie, goed of slecht? Het hangt natuurlijk volledig af van je eigen definities van goed en slecht. Als Barbie slecht is omdat haar lichaam onmogelijk is voor de gemiddelde vrouw, maakt dat de Hollywood actrices die we zo bewonderen slecht? Toegegeven, hun lichamen worden gevormd door middel van constante controle door voedingsspecialisten en trainers – Halle Barry zou er niet zo uitzien als ze een doorsnee secretaresse zou zijn. Is Halle Barry slecht? Beschermen we onze dochters tegen het feit dat ze zoals Hallo Berry willen zijn? Waarschijnlijk niet, aangezien ze de eerste kleurlinge is die een Oscar in de wacht sleepte, en ze heeft een sociaal geweten, en draagt bij gelegenheid platte schoenen. Maar willen we echt dat Barbie meer op onszelf lijkt? Of is het net andersom? En als we meer zoals een pop willen zijn, ligt het probleem volgens mij eerder bij ons dan bij Barbie. Wie ze ook is, ze is blij zichzelf te zijn. En daarin ligt de ultieme kwaliteit van een goed rolmodel.

Alison Gates doceert over kunst aan de Universiteit van Wisconsin in Green Bay.
Ze is bereikbaar op aligates@hotmail.com.

Body Image

Facts from Marie Claire magazine, January 1998:

How does the average woman compare to a mannequin and a Barbie doll?

The average woman is 5'4", a size 12. She has a 37" bust, a 29" waist and 40" hips.

A mannequin is 6', a size 6. She has a 34" bust, a 23" waist and 34" hips.
Mannequin image

A Barbie doll is 7'2". She has a 40" bust, a 22" waist and 36" hips. To see Barbie go to Barbie.com. Barbie is a product of Mattel Inc.

More Facts

A Barbie doll's neck is twice the length of a normal human's neck.

If a woman had the same measurements as a mannequin, she wouldn't have enough body fat to menstruate.

The "typical model" weighs 20% less than the average woman.

60% of American women wear a size 12 or larger.